""كتاب حاضر حاصل مطالعات و تحقیقات نگارنده در منابع و آثار متعدد و متنوعی است كه نظریه‌پردازان انتقادی "مكتب فرانكفورت" (موسسه‌ی تحقیقات اجتماعی دانشگاه فرانكفورت) و یا نظریه‌پردازان، نویسندگان و منتقدان دیگر در معرفی و نقد بررسی آثار آنان نوشته‌اند. عنوان "مكتب فرانكفورت" در اطلاق به میراث فكری و نظری گروهی از روشنفكران برجسته‌ی آلمانی و نظریه‌ی اجتماعی خاص آنان به كار رفته است. روشنفكران مزبور در ارتباط مستقیم و غیر مستقیم با "موسسه تحقیقاتی اجتماعی" بودند كه در سال 1923 در شهر فرانكفورت كنار ماین با همت و سرمایهشی فلبكس و ایل كارخانه‌دار تاسیس شد و وابسته به دانشگاه فرانكفورت بود كه بعدها جریان موسوم به "مكتب فرانكفورت" و "نظریه‌ی انتقادی" از دل آن بیرون آمده تجزیه و تحلیل فرانكفورتی‌ها از جامعه تا حدود زیادی به آرا و اندیشه‌های كارل ماركس بازمی‌گردد. این نظریه‌پردازان، به تاسی از ماكس، بر اهمیت تضاد منابع مبتنی بر مناسبات مالكیت تاكید داشتند. لیكن به هیچ وجه در زمره‌ی ماركسیست‌های ارتدكس نبودند و بسیاری از آنان انتقادات تندی به رژیم شوروی به عنوان نظام سیاسی توتالیتر داشتند. وانگهی، آنان در دوران مدیریت هوركهایمر برای آن كه با توان فكری بیش‌تر و استدلال‌های نظری نیرومندتر به تجزیه و تحلیل پدیده‌های ناشی از ظهور شرایط سیاسی ـ اجتماعی جدید (برآمدن فاشیسم و توتالیتاریسم) بپردازند عمده‌ی تلاش خود را معطوف دو نكته‌ی اساسی نمودند: ( اول تجدید نظر در مفهوم نقد ماركس از نظام سرمایه‌داری، دوم) بازنگری در نظریه‌ی انقلاب ماركس، لیكن محور كانونی اندیشه‌ و آرای مكتب فرانكفورت را باید در نظریه‌ی انتقادی جست‌وجو كرد كه معطوف بررسی، مطالعه، تجزیه و تحلیل و تبیین جنبه‌هایی از واقعیت اجتماعی است كه ماركس و پیروان ارتدكس وی یا آن‌ها را نادیده گرفته‌ بودند و یا اهمیت چندانی برای آن‌ها قایل نشده بودند. .... مفهوم نظریه‌ی انتقادی در واقع محور اصلی پژوهش‌های فكری ـ فلسفی و تحقیقات نظری و كانون اندیشه‌ها و آرای مكتب فرانكفورت به شمار می‌رود كه تمامی دیگر تحقیقات فكری و فلسفی و پروژه‌های مطالعاتی اعضای موسسه مطابق با آن و بر مبنای آن سازمان‌دهی شده بودند... نظریه‌ی انتقادی، كه در واقع پادزهری است در برابر رویكردهای كمی غیر انتقادی به ویژه در برابر سیطره‌ی پوزیتویسم در روش شناسی در علوم اجتماعی معاصر، جایگزین بالقوه‌ی مفیدتر و به لحاظ سیاسی كارآمدتر و مناسب‌تری برای رویكردهای رایج در هر دوره ارائه می‌كند؛ یعنی به جای رویكردهایی نظیر اگزیتانسیالیسم و پدیدارشناسی، ساختارگرایی و كاركردگرایی، پساساختارگرایی و پست‌مدرنیسم و نیز روایت‌های مختلف ایده‌آلیسم اومانیستی كه در اشكال گوناگون سربرآورده‌اند. در مقابل این رویكردها، نظریه‌ی انتقادی به نوعی چشم‌انداز یا دیدگاه غیر جزم‌گرایانه معتقد است كه رهایی از تمام اشكال ستم و سركوب و هم چنین تعهد و سرسپردگی به آزادی، سعادت و انتظام عقلانی جامعه دغدغه‌های اساسی آن به شمار می‌روند". كتاب حاضر در قالب این مباحث شكل گرفته است: "میراث سیاسی ـ اجتماعی آلمان در تاریخ معاصر"، "ظهور و تكوین موسسه تحقیقات اجتماعی: مكتب فرانكفورت"، "نظریه‌ی انتقادی: اصول، مبانی و رویكردهای مختلف آن"، "نظریه‌ی انتقادی و علوم اجتماعی"، "نظریه‌ی انتقادی و صنعت فرهنگ: فرهنگ انبوه، زیبایی شناسی و هنر" و "یورگن‌ها برماس: تداوم و تكامل میراث، مكتب فرانكفورت (بازسازی نظریه‌ی انتقادی)"."