نویسنده و گردآورنده : علی کریمی

کتاب «اندیشه و آثار ذبیح بهروز» دربرگیرنده چهار فصل است. کریمی در بخشی از کتاب می نویسد: «اگر چه بزرگان پای خود را از دایره زمان و مکان برتر نهاده اند،اما وضعیت خاص دوران زندگی آنها در شکوفایی نبوغ و استعداد بطنی ایشان بی اثر نیست. بنابراین با توجه به این که ذبیح، فرزند اواخر عصر قاجار و دوران حکومت پهلوی است و در محیط فکری آن روزگاران پرورده شده و از طرفی شاهد شکل گیری و گسترش جریان های روشنفکری در ایران هستیم، ضرورت می نماید به بازشناسی جریان روشنفکری براساس ادوار تاریخی و ماهیت و چگونگی نگرش به تمدن غربی یا فرهنگ دینی و بومی با توجه به تحولات سیاسی-اجتماعی جامعه پرداخته شود. نگاهی گذرا به بازشناسی این جریان ها می تواند زمینه ساز شناخت فعالیت اندیشمندان و بزرگان اجتماعی و فکری جامعه قرار گیرد.»

کوشش های علمی، ادبی و هنری بهروز از حدود ۱۰۰سال پیش آغاز شده است و تا زمان حیات او ادامه می یابد. بهروز در زمره نخستین افرادی است که در زمینه های گوناگون ادبی، هنری و انتقادی مطالبی نوشت و می توان گفت در این زمینه پیشرو فرهنگ نوین ایران است. در زندگی بهروز دو دوره نمایان از هم دیده می شود: دوره نخست به عنوان شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم و نمایشنامه نویس؛ دوره دوم به عنوان پژوهشگر مسائل آموزشی، فرهنگی، تاریخی و علوم نجوم و ریاضیات، از این رو برای شناخت و بررسی جایگاه او در عرصه علم و تحقیق ایران معاصر باید زمینه های مختلف آثار و افکارش را ارزیابی کرد.