نویسنده : گروه نویسندگان زیرنظر تورج دریایی

    ترجمه : خشایار بهاری ،محمدرضا جعفری

ایران دولت-ملتی است که جهانیان تا اوایل قرن بیستم آن را به‌نام پرشیا می‌شناختند. نام پرشیا در غرب اغلب زنده‌کنندۀ تصاویری از جهانی بود آکنده از رمز و راز، انحطاط، و تجمل که از عصر نویسندگان یونان باستان تا زمان سیاحان عصر ویکتوریا پابرجا مانده است. نام ایران و ایرانی تداعی‌کنندۀ تصویرهای ذهنی فرش ایرانی، گربۀ ایرانی، خاویار ایرانی و دیگر کالاهایی از این دست است. امروزه ایران را مثالی از سرکشی در برابر غرب و نیز مدافع گرایش‌هایی خاص می‌شناسند. اما این تنها نگاهی اجمالی به تمدنی با تاریخ طولانی و پیچیده است که از عصر باستان تاکنون هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود کرده است.

ایران و ایرانیان تاریخی پیچیده داشته‌اند؛ تاریخی که به‌تدریج و در طی دوره‌های مختلف شکل گرفته است. برای فهم تاریخ ایران و مردم ایران، باید به مطالعۀ این تحولات، و همچنین عناصر تداوم و تغییر پرداخت. «گذشته» بر تعاملات و رفتار اجتماعی و سیاسی امروز ایرانیان بسیار تأثیرگذار بوده است. شاهنشاهی هخامنشی، ساسانیان، فتوحات اعراب مسلمان و مغول‌ها، و نیز سلطۀ انگلیس و روسیه و امریکا، همگی تأثیری نازدودنی بر ذهن ایرانیان باقی گذارده است. بدون آگاهی از تاریخ ایرانیان، نمی‌توان خود آنان را درک کرد که همچون بسیاری مردمان دیگر، تاریخشان را مقدس و هدایتگر و چراغ راه آینده می‌دانند.
«تاريخ ايران آكسفورد»، از لحاظ گسترۀ تاريخى، مجموعه ‌مقالاتى است جامع دربارۀ سرگذشت تمدن ايرانى. نويسندگان، كه همگى در حوزه‌هاى مطالعاتى مربوطه پيشرو هستند، بر پيوستگى‌هاى كلانِ موجود در اين تاريخ تأكيد مى‌كنند و در عين حال به توصيف الگوهاى مهم تحول در دوره‌هاى مختلف مى‌پردازند. هر يک از فصول كتاب متمركز است بر يک عصر و مختصات سياسى و اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى آن. بخش‌هاى مربوط به ايران باستان از شواهد انسان‌شناختىِ دوران پيشاتاريخ آغازیده و نخستين تمدن‌هاى شكل‌گرفته در اين سرزمين را وصف مى‌كنند و در ادامه به برآمدن امپراتورى‌ها مى‌رسند. بخش سده‌هاى ميانه به تاخت و تاز عرب مى‌پردازد و سپس به نفوذ تركانِ آسياى میانه. موضوع بخش سوم ايرانِ جديد است و با پايه‌گذارى حكومت صفوى آغاز شده و با تحليل تعارضات مربوط به مدرن‌سازى ايران در عهد قاجار و دوران پهلوى، و سرانجام، انقلاب ۵۷، پى گرفته مى‌شود. کتابی در نوع خود، کم‌مانند.