نویسنده : کلر کارلایل

    ترجمه : حیدر خسروی

عادت چیست؟ عادات ما را به ماشین بدل می‌کنند یا دست‌وبال‌مان را می‌گشایند تا کارهای خلاقانه‌تر بکنیم؟ چرا اسپینوزا، نیچه، کیرکگور، پروست و برگسون همگی عادت را به نقد می‌کشند؟ آیا عادت را نعمت بدانیم یا لعنت؟ می‌توان گفت عادت در آن واحد هم نعمت است هم لعنت. از این نظر، به مفهوم یونانی فارماکون تنه می‌زند که دارویی است هم زهر و هم تریاق. ژاک دریدا از ایده فارماکون برای توضیح دووجهی بودن نوشتار استفاده کرده، اما در مبحث عادت حتی از این هم بجا تر می‌نشیند؛ زیرا خصوصیات آرام بخش و مدهوش گر آن می‌تواند تنه به تنه وسواس و اعتیاد پیش برود. تعریف دریدا از نوشتار در مقاله‌اش با عنوان «دواخانه افلاطون» را می‌توان بی کم و کاست روی عادت نیز پیاده کرد: «تکرار بدون آگاهی».