(کلیدهای تربیت کودکان و نوجوانان)

نویسنده : کارل پیک‌هارت

   ترجمه : مسعود حاجی‌زاده

سال‌هاست که تعداد والدین تک‌فرزند روبه‌افزایش است زیرا: تأمین هزینه خانواده‌های پرجمعیت، دشوارتر است. والدین به‌راحتی می‌توانند تربیت فرزند خود را تحت کنترل داشته باشند. همه درباره افزایش جمعیت نگرانند. برخی از والدین مایل نیستند با مشکلاتی که ممکن است میان فرزندان ایجاد شود، روبه‌رو شوند. آنان از پیچیده شدن مسائل خانوادگی که بر اثر چندفرزندی پدید می‌آید، اجتناب می‌ورزند. برخی از والدین احساس می‌کنند که فرزند کمتر، آرامش زندگی خانوادگی را بیشتر خواهد کرد. برخی از افراد در سنین بالا ازدواج می‌کنند، لذا فرصتی برای داشتن چند فرزند ندارند. برخی از زوج‌ها پیش از آنکه فرزند دومی داشته باشند، از یکدیگر جدا می‌شوند. برخی از والدین، یک فرزند را کافی می‌دانند. این کتاب به والدین آینده‌نگری تقدیم می‌شود که نظرات موافق و مخالف تک‌فرزند بودن را موردارزیابی قرار می‌دهند، والدینی که به‌طور اختیاری یا اضطراری قصد ندارند بیش از یک فرزند داشته باشند. این کتاب می‌کوشد به‌این‌گونه والدین کمک کند تا بتوانند با مشکلات و موقعیت‌های تک‌فرزندی آشنا شوند و با آن‌ها برخورد کنند. مهم‌ترین هدف این کتاب، یاری رساندن به والدین تک‌فرزند برای غلبه کردن بر دو باور زیر است: باور نخست: چندفرزندی بسیار دشوارتر از تک‌فرزندی است. اما واقعیت برخلاف این باور است. تک‌فرزندی بسیار مشکل‌تر از چندفرزندی است زیرا والدین فقط یک فرصت غیرقابل تکرار برای تربیت فرزند خود دارند، لذا باید این موضوع را جدّی تلقی کنند. آن‌ها می‌خواهند حداکثر تلاش خود را برای دوری جستن از هر نوع اشتباه جبران‌ناپذیر به‌کار گیرند. داشتن تک‌فرزند فشار زیادی بر والدین وارد می‌سازد. باور دوم: تک‌فرزندی بسیار ساده‌تر از چندفرزندی است. اگرچه اختلافاتی که میان خواهران و برادران در یک خانواده چندفرزندی پدید می‌آید، در خانواده‌های تک‌فرزند وجود ندارد و تأمین هزینه تک‌فرزند سهل‌تر است و زمان مورد نیاز برای هدایت و راهنمایی او نیز کمتر خواهد بود، اما همین شرایط می‌توانند مشکلات روانی ویژه‌ای پدید آورند. والدین نسبت به تک‌فرزند خود، به‌شدت احساس وابستگی می‌کنند و در برخورد با او حساس‌تر می‌شوند. دوری از تک‌فرزند دشوار است و همین احساس موجب به‌خطر افتادن استقلال کودک می‌شود. تک‌فرزندی می‌تواند روابطی پیچیده را بین والدین و فرزند مطرح سازد، هرچند این حالت نیز همچون چندفرزندی، شمشیری دولبه است که نقاط قوت و ضعف گوناگون دارد. برخی از نقاط قوت آن عبارتند از: می‌توان تمام توجه خود را به یک فرزند معطوف ساخت، نه اینکه آن را میان فرزندان متعدد تقسیم کرد. می‌توان صمیمیتی عمیق بین والدین و فرزند برقرار ساخت. می‌توان شرایطی ایجاد کرد که کودک فارغ از مزاحمت دیگران از زندگی خود لذت ببرد. برخی از نقاط ضعف تک‌فرزندی عبارتند از: چشم‌پوشی بر رفتارهای ناپسندکودک و توجه پیوسته و بیش‌ازاندازه به او. وابستگی شدید عاطفی که مانع از استقلال شخصیت کودک می‌شود. دشواری تحمل و پذیرش جدایی والدین و کودک از یکدیگر. وابستگی شدید تک‌فرزند به‌والدین مانعی در راه دوست‌یابی او خواهد شد.