نویسنده : حسن پیرنیا ،عباس اقبال آشتیانی

اثري است كه به روايت تاريخ اين سرزمين پهناور مي‌پردازد. وسعت آن را در دوره هاي مختلف تاريخ بيان مي‌كند، از حكومت هايي كه بر اين سرزمين فرمانروايي كرده اند مي‌گويد، آداب و رسوم و مذهب مردم را شرح مي‌دهد و آنچه را كه عبور از زمان بر ايران گذشته است بيان مي‌دارد. زماني كه هنوز اسلام در اين خطه پهناور ظهور نكرده تا پس از ظهور آن را شرح مي‌دهد. روايتي است كامل از سرگذشت ايران.

گزیده ای از کتاب :

درباره ي كوروش مورخين معتقدند كه شاهي بوده با عزم و حزم و عاقل و رئوف. كاري كه شروع مي كرد، تا آخرش مي رفت و هيچ كاري را ناقص نمي گذاشت. در موارد مشكل به عقل بيش از قوه متوسل مي شد و بر خلاف پادشاهان آسور و بابل و غيره، با مردم مغلوب رئوف و مهربان بود. به پادشاهان مغلوب به اندازه اي مهرباني مي كرد كه آنها دوست صميمي كوروش شده، در مواقع مشكل به او ياري مي نمودند. با مذهب و معتقدات ملل كاري نداشت، بلكه آداب مذهبي آنها را محترم مي داشت.