(بدن و عاطفه در شکل دادن به آگاهی)

نویسنده : آنتونیو داماسیو

    ترجمه : جهانشاه میرزابیگی

تحقیق هیچ جنبه ای از ذهن انسان کار راحتی نیست، و برای آنها که مشتاق اند زیربنای زیستی ذهن را بفهمند، آگاهی عموما مشکل اصلی در نظر گرفته می شود، به رغم این واقعیت که تعریف خود مشکل ممکن است از یک محقق به محقق دیگر به طرز قابل توجهی تغییر کند. اگر تبیین ذهن آخرین مرز علوم باشد، آگاهی غالبا چیزی چون آخرین راز در تبیین ذهن به نظر می رسد. برخی آن را غیرقابل حل می دانند. با این حال، مشکل بتوان موضوعی چالشی تر و وسوسه انگیزتر از موضوع آگاهی برای تحقیق و تأمل تصور کرد. موضوع ذهن، در کل، و آگاهی، در حالت خاص، این امکان را برای انسان ها فراهم می سازد که، تا نفس آخر، در آرزوی فهم ماهیت انسانی خود و مشتاق شگفتی های آن باشند، ماهیتی که ارسطو آن را منحصرا انسانی می دانست. چه چیزی مشکل تر از دانستن این است که بدانیم چگونه می دانیم؟ چه چیزی سرگیجه آور تر از این است که بدانیم که این داشتن آگاهی ماست که طرح پرسش هایی در باب آگاهی را برای ما امکان پذیر و حتا آن را اجتناب ناپذیر می سازد؟
هرچند آگاهی را نوک قله ی تکامل زیستی نمی دانم، اما آن را نقطه ی عطفی در تاریخ دراز دامن زندگی به حساب می آورم. حتا وقتی به تعریف ساده و استاندارد آگاهی در واژه نامه رجوع می کنیم - به عنوان هشیاری موجود زنده نسبت به خود و محیط اش - تصور این که چگونه آگاهی با احتمال فراوان مسیر تکامل انسان را به نظام جدیدی از مخلوقات هدایت کرد دشوار نیست، فرایندی که بدون آگاهی امکان پذیر نیست : وجدان، مذهب، سازمان های اجتماعی و سیاسی، هنرها، علوم و تکنولوژی . شاید حتا بسیار قانع کننده تر، آگاهی کارکرد زیستی حیاتی ای است که موارد زیر را برای ما امکان پذیر می سازد : غم یا شادی را بشناسیم، رنج یا لذت را حس کنیم، به وجود دستپاچگی یا غرور پی ببریم ، برای عشق یا زندگی از دست رفته غصه بخوریم یا ماتم بگیریم، و جز این ها.