این کتاب شامل ۱۸ نامه از موحوم علامه محمد قزوینی به ذکاءالملک فروغی و عباس اقبال آشتیانی است که جز یک مورد، همگی برای نخستین بار چاپ و منتشر می‌شود، به انضمام نامه‌ای از ذکاء الملک فروغی به محمد قزوینی.

نادر مطلبی کاشان درباره این کتاب نوشته است: نامه‌های مربوط به مرحوم عباس اقبال - که شامل ۹ نامه است - سال‌ها پیش توسط استاد ایرج افشار در اختیار من قرار گرفت تا در این مجموعه و در کنار دیگر نامه‌های تازه‌یاب مرحوم قزوینی منتشر شود که متاسفانه چاپ آنها تاکنون به تعویق افتاد.

دکتر احمد مهدوی دامغانی هم در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته، آورده است: «به راستی این نامه‌ها «غم نامه یا رنج نامه» است و هر خواننده رقیق القلب و نازکدل را که به علم و ادب دلبستگی داشته باشد، سخت متاثر می‌سازد. این بنده «نامه‌های قزوینی به فروغی» را «غم نامه» یا «رنج نامه» شمرده‌ام و من بنده یقین دارد که بسیاری از خوانندگان بااحساسِ فاضل در هنگام خواندن این نامه‌ها به همین حزن و اندوه و اسفی که این ناچیز به آن مبتلی شد، مبتلی خواهند گشت و چه بسا چون این حقیر اشکشان بر چهره‌شان بریزد که بخوانند و بدانند که علامه قزوینی با چه گرفتاری و خون جگری زندگی خود و زن و فرزندش را اداره می‌کرده است و در عین حال آن همه اثر نفیس و شریف ادبی و تاریخی از خود به یادگار گذاشته است.»

نامه‌های این کتاب که اغلب طرح مسائل شخصی و خصوصی مانند گرفتاری­‌های مادی، سختی زندگی در اروپا بعد از جنگ جهانی اول، ازدواج، وضعیت کارهای علمی، تصحیح جهانگشای جوینی، اظهار نظر درباره برخی رجال است، بین سال‌های ۱۹۱۹/۱۲۹۸ش تا ۱۹۳۷/ ۱۳۱۵ است و گویای دوستی عمیق و صمیمی نویسنده و مخاطبان است.

این نامه‌­ها به لحاظ شناخت حالات و روحیات مرحوم قزوینی و طرز کار او حائز اهمیت و توجه بسیار است، مطلبی کاشانی در مقدمه این کتاب نوشته است: برخی از نامه‌ها محتوای در حکم یک مقاله علمی دقیق هستند. قزوینی به وسواس علمی مشهور است و محتوای هر یک از نامه‌ها که هیچگاه برای انتشار نوشته نشده بود، این نکته را آشکارتر می­‌سازد.

استاد ایرج افشار هم در یادداشت کوتاهی با اشاره به خریداری نامه‌­های علامه قزوینی به عباس اقبال آشتیانی از وارث نوشته است: قطعاً نامه­‌های بسیار دیگری می­‌باید میان دو دانشمند به مکاتبه تحریر شده باشد، ولی همین ۹ نامه نصیب من شد و مابقی می ­باید به دست دیگران رسیده باشد.

محتوای این نامه ها گواه دوستی عمیق و رفاقت صمیمانه و متعهدانه نویسنده و مخاطبان است، اما بخش جالب نوشتار دکتر دامغانی به تکدر خاطر مرحوم قزوینی و فروغی و شکراب شدن رابطه بین آن دو در پایان عمر اختصاص دارد، او در این نوشتار با اشاره به پایبندی عمیق این دو به دوستی دیرینه همدیگر، با استعانت از توضیح حضرت یوسف در قرآن که «شیطان میان من و برادرانم آشوبی افکند و فتنه‌ای برانگیخت» می نویسد: شیطان ملعون به بنای محبت قزوینی و فروغی آشوب افکند و آن را خلل پذیر کرد.

او بدون اینکه به کنه واقعیت این دلخوری پی ببرد، روایت می‌کند که این کدورت چنان بوده است که علامه قزوینی با همه اذعانش به فضل فروغی در نامه‌ها، وقتی سیر حکمت در اروپا را به ایشان می‌­دهند، دستش را پس می­‌کشد و به تندی می گوید «فروغی و فضل، فروغی و فضل!»

این کتاب در آستانه ۱۶ مهر (زادروز استاد ایرج افشار) منتشر شده­ است. اصل نامه‌­های این کتاب که جزء اسناد فرزند محمدعلی فروغی بوده است، در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نگهداری می­‌شود.