میرزاملکم‌خان ناظم‌الدّوله سیاستمدار، روشنفکر و نویسنده‌ی عهد قاجار، منادی تجدد و مبلغ رویکرد به مدنیت باخترزمین بود. او درمان واپس‌ماندگی ایران را اقتباس کامل دست‌آوردهای غرب در همه‌ی زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌دانست. نخستین برپاکننده‌ی نوعی محفل ماسونی به‌نام فراموش‌خانه در ایران بود و به سائقه‌ی نوخواهی و نوجویی‌اش در زمینه‌های گوناگون از جمله اصلاح خط فارسی به کوشش برخاست، و برای تبیین دیدگاه‌ها و باورهای خویش و ترویج آن‌چه برای پیشبرد جامعه‌ی ایرانی ضروری می‌پنداشت کوشش قلمی بسیار کرد و رساله‌ها پرداخت مطالعه‌ی آثار ملکم جوهر اندیشه و خواست راستین او را بر خواننده آشکار می‌کند و زمینه‌ی اندیشگی و چگونگی برخورد روشنفکران ایرانی با مقتضیات دنیای نو را بازمی‌نماید.

مجموعه‌ی حاضر، که تقریباً همه‌ی رساله‌های شناخته‌ی ملکم در آن گنجانیده شده، می‌تواند خواننده را با اندیشه‌ی ملکم و از راه آن، با خط اصلی اندیشه‌ی نوگرایانه‌ای که از سده‌ی سیزده هجری قمری آغاز شد و به انقلاب مشروطیت ایران انجامید آشنا سازد.