نویسنده : اوژن یونسکو

    ترجمه : علی باش

کتاب کرگدن اثر اوژن یونسکو، یکی از معتبرترین نمایش‌نامه‌های قرن بیستم است و سعی می‌کند در قالب طنزی تلخ، زندگی انسان‌هایی را روایت کند که در طول زندگی روزمره، اصالت و هویت‌شان را گم کرده و غرق در تظاهر، فلسفه بافی، لذت و شهوات انسانی می‌شوند.

نمایشنامه کرگدن (Rhinoceros) به سه پرده تقسیم می‌شود و هر پرده صحنه‌ای از هجوم کرگدن‌ها را نشان می‌دهد. در طول سه پرده‌ی نمایشنامه همه ساکنین شهر کوچکی در فرانسه به کرگدن تبدیل می‌شوند و تنها فردی که تسلیم این دگرگونی جمعی نمی‌شود، شخصیت اصلی داستان «برنژه» است؛ شخصیتی گیج و دستپاچه که در طول نمایشنامه به خاطر تأخیرها و نیز نوشیدن‌هایش مورد انتقاد قرار می‌گیرد.

کرگدن طنزی تلخ است، تلخی‌ای که طعم آن تا مدت‌ها در دهان انسان باقی می‌ماند؛ تلخی این‌که هر روز و هر شب شاهد تبدیل شدن یک انسان به کرگدن هستیم و ممکن است یک روز که چشم باز می‌کنی ببینی دوستی یا کسی که اتفاقا خودش هم اصول بسیاری از انسانیت را به تو یاد داده، برای هر امر غیرانسانی کرگدن شده است.

کرگدن شدن نمادی است پیرو تمایلات غریزی، خشونت، حرص و آز. در طول این نمایش‌نامه بارها به این نکته اشاره می‌شود که «آدمیزاد بودن برتر از کرگدن بودن است، ولی ما نمی‌توانیم آن‌ها را مجبور کنیم. آن‌ها خودشان باید بخواهند که کرگدن نشوند». ‌ اوژن یونسکو (Eugène Ionesco) با آنکه قائل به حفظ ارزش‌های انسانی بوده اما بر این نکته تاکید داشته که هیچ امری از راه دیکتاتوری و زورگویی میسر نیست. تنها نکتهٔ روشن اثر این است که برانژه می‌گوید: «اگه هر کدوم از اون کرگدن‌ها بخوان، دوباره می‌تونن انسان بشن».