(انتقاد اوضاع اجتماعی ایران دوره ناصری به همراه رساله پیشنهادی برای اصلاح امور مملکت)

نویسنده : میرزا محمد شفیع قزوینی

یکی از رساله‌هایی که در روزگار پادشاهی ناصرالدین شاه در زمینه انتقاد اجتماعی و اداری نگارش یافته کتابچه ای است به نام قانون نوشته محمدشفیع قزوینی، نویسنده کتابچه بنابر تصریح خود از مردم قزوین بوده است. نگارش کتابچه قانون مربوط به یکی از سالهای نزدیک به سال 1285 است و ناگزیر دو اشاره چهل و دو سه سال قبل و چهل و شش سال قبل یادآور وقایع و اتفاقات عصر فتحعلی شاه قاجار است. بخش های مندرج در کتاب پنج فصل و در بخش اول متن کتابچه قانون قزوینی و در بخش آخر، کتابچه‌ پیشنهادی برای انتظام امور مملکتی آورده شده است. عناوین فصل‌های کتاب بدین قرار است: فصل اول: قحطی پول؛ فصل دوم: تنگی نان در بعضی بلاد ایران؛ فصل سوم: ورشکستگی اهالی؛ فصل چهارم: اعمال احتساب؛ و فصل پنجم: تنبیهات سارقین و مغضوبین و عمل باروتخانه