(رسانه‌ی جدید و قدرت در عصر قاجار)

نویسنده : یاسر خوشنویس

نبرد سیم ها به بررسی فرایند بازآفرینی دو سیستم ارتباطی در ایران اختصاص دارد که عبارتند از تلگراف در عصر قاجار و رادیو-تلویزیون در عصر پهلوی. این فناوری های اطلاعاتی نمونه هایی از سیستم های اجتماعی-فنی هستند که همزمان هم از تحولات اجتماعی تأثیر می پذیرند و هم بر آنها تأثیر می گذارند. برای درک زمینه های بازآفرینیِ این سیستم های ارتباطی در ایران و پیامدهای آنها، خوشنویس مجموعه ای از متون تاریخیِ اولیه و ثانویه را بررسی کرده است؛ هم متونی که مستقیماً به فناوری های نوین در ایران می پردازند و هم متونی که موضوع آنها بررسی وضعیت سیاسی-اجتماعی ایران در دوره قاجار و پهلوی است.

همچنین، یکی از مباحث محوری کتاب این موضوع است که چگونه بسط این سیستم های ارتباطی بر روابط قدرت در ایران تأثیر گذاشته است. برای این منظور، به موضوعاتی مانند چیستی قدرت، منابع قدرت، شیوه های اعمال قدرت، روابط قدرت و نقش فناوری ها در تغییر روابط قدرت توجه شده است. برای نمونه، خوشنویس در کتاب نشان می دهد که چگونه در عصر قاجار تلگراف ابتدا به بسط قدرت مرکزی کمک کرد و در ادامه نیروهای گریز از مرکز از آن علیه حاکمیت مرکزی بهره گرفتند. مطالب این کتاب فرصتی است برای تأمل بیشتر درباره فناوری های ارتباطی و نقش آنها در تغییرات نسبی قدرتِ گروه های اجتماعی. -منبع