(از عصر روشنگری تا جنگ اول جهانی)

نویسنده : رابرت د. اندرسون

    ترجمه : محمدرضا خواجه‌پور

گذار از قرن هجدهم به نوزدهم، به‌ویژه اصالحات ’هومبولتی‘ در آلمان را که با تأسیس دانشگاه برلین در سال 1810 مرتبط بود، مهم‌ترین گسست در سنت 800سالۀ دانشگاه‌های اروپایی دانسته‌اند. همراه با این تحول بود که تلفیق آموزش و پژوهش مطرح شد. از نظر اجتماعی و سیاسی، این واقعه به معنای تأسیس دانشگاه برای طبقۀ متوسط و همسویی با لیبرالیسم، صنعتی شدن و ملی‌گرایی بود. از نظر فکری، می‌توان آن را در حکم تثبیت اصولی دانست که در تاریخ 600سالۀ دانشگاه‌ها پیش از آن وجود نداشتند و هنوز هم شاخص دانشگاه آرمانی به حساب می‌آیند: آزادی آکادمیک، پژوهش اصیل، و تفکر نقادانه.

رابرت دیوید اندرسون، نویسندۀ ده‌ها مقاله و کتاب در حوزۀ تاریخ آموزش و دانشگاه‌ها، در این کتاب به بررسی دگرگونی دانشگاه‌های اروپایی، از اوایل سدۀ هجدهم تا شروع جنگ جهانی اول، می‌پردازد. نویسنده تحول دانشگاهها را عمدتاً در بافتی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بررسی می‌کند. او علاوه بر رژیم قدیم دانشگاهی، به موضوعاتی مانند اصلاحات روشنگرانه، نسبت دانشگاهیان با سیاست، نسبت دانشگاهیان با دین و دولت، تحولات دانشگاهی در هر یک از کشورهای اثرگذار اروپایی، برنامۀ درسی دانشگاه‌ها، زنان و دانشگاه‌ها، و نقش دانشگاهیان در برقراری ارتباط با توده‌های مردم فصولی مجزا اختصاص داده است.