(هنگامی که دست از شناخت جهان برمی‌داریم)

نویسنده : بنیامین لاباتوت

   ترجمه : بهمن یغمایی ،مهتاب اکبری

این پایان جبرگرایی است. اصل عدم قطعیت هایزنبرگ امید تمام کسانی را بر باد می‌داد که به جهان منظم و بقاعده‌ای که فیزیک نیوتنی وعده داده بود ایمان داشتند. به نظر جبرگرایان، اگر می‌شد قوانین حاکم بر ماده را برملا کرد، می‌شد به کهن‌ترین گذشته دست یازید و دورترین آینده را پیش‌بینی کرد. ریاضی دارد جهان‌مان را تا نقطه‌ای تغییر می‌دهد که نهایتا طی ده بیست سال آینده اصلا دیگر نتوانیم درک کنیم که انسان‌بودن واقعا یعنی چه. می‌توانیم اتم را بشکافیم، برگردیم و به نخستین نور خیره شویم، و پایان جهان را فقط با مشتی معادله پیش‌بینی کنیم، اما همیشه چیزی مبهم، نامتعین و غیرقطعی باقی می‌ماند.