(در قفقاز، ماورای قفقاز، بین‌النهرین و هلال حاصلخیز)

نویسنده : رقیه بهزادی

کتاب قوم های کهن به بررسی و شناخت مسائلی چون اقوام و ملل مختلف و صنعت و هنر، اسطوره‌ها و نحوه‌ی زندگی و تشکیل جوامع آن‌ها در سرزمین‌های بین‌النهرین و ماورای قفقاز می‌پردازد.

در بخشی از متن این کتاب می‌خوانید: «در این بررسی به شناخت اقوام با توجه به ریشه‌های نژادی، خاستگاه و زیستگاه قومیت و جامعه، صنعت و هنر، اقتصاد و تجارت، اساطیر، دین و خدایان آنان می‌پردازیم. سیر مهاجرت‌ها، جنگ‌ها و جابه‌جایی‌ها تغییرات و تحولاتی را در زندگی قوم‌های کهن موجب می‌شده است. ایجاد کوچ‌نشینی، سبب توسعه و تغییر فرهنگ و عامل به عاریت دادن و گرفتن خط و زبان باورهای دینی و اجتماعی می‌شود.

دقت در سبک و ساخت پرستشگاه‌ها و زیگورات‌ها ما را به نحوه کار نخستین معماران و پایه‌گذاران قصرها، برج و باروها و شهرها رهنمون می‌شود. زمانی که به زندگی اسکان‌یافته و ثابت رسید، صورت‌هایی چون تیره، طایفه، قبیله و شورا مورد لزوم بود. برای حفظ و صیانت زیستگاه خود به ساختن دیوار و برج و بارو و حصار پرداخت و با این اختراع‌ها و اکتشاف‌ها بشر به پیشرفت‌های زیادی نایل آمد. آنگاه‌که در کنار رودها و دریاها می‌زیست مجبور به ساختن کلک و قایق از الوار، چوب و نی و الیاف دیگر شد. زندگی در کنار دریاها و رودها امر بازرگانی و سفر به نقاط دیگر را لازم می‌ساخت.»