(زندگی‌نامه‌ی اشو زرتشت اسپنتمان)

نویسنده : کیکاووس کیخسرو 

گردآوری و پژوهش : بهنام مبارکه

زراتشت‌نامه منظومه‌ای با موضوع حماسه دینی زردشت پیامبر است. این مثنوی به بحر متقارب متضمن و دارای حدود ۱۵۰۰ بیت است. موضوع آن شرح زندگانی زردشت پیامبر بنابر روایات قدیمی زرتشتیان است. این مثنوی از کهنترین منظومه‌های حماسی دینی به زبان پارسی است.

سرایندهٔ زراتشت نامه، بدون تردید کاووس‌کی یا کیکاووس رازی پسر کیخسرو و از شاعران گمنام زرتشتی است که در ری زندگی می‌کرده است و ظاهراً در اوایل سده هفتم هجری قمری، این منظومه را سروده است. این منظومه را بسیاری به اشتباه به زرتشت بهرام پژدو نسبت داده‌اند، که این موضوع اشتباه است. زبان کیکاووس رازی در این اثر بیشتر به سبک خراسانی شباهت دارد تا سبک معمول عصر وی (سبک عراقی) و زبان وی همان شیوه عمومی حماسه‌سرایان ایرانی است.

این مثنوی گرانقدر از دید محتوا و ویژگی‌های زبانی در ادبیات فارسی دارای جایگاه شامخی است. زراتشت نامه در سده‌های بعدی میان مسلمانان مهجور بوده است که این موضوع دو دلیل داشته است؛ یکی به علت اختلافات دینی و دیگری کهن و منسوخ بودن بسیاری از واژه‌های زراتشت نامه در قرون یادشده. نسخه‌هایی نیز که از این اثر در آن زمان بوده است، مملو از اشتباه‌ها و تحریف‌های محصصان و کاتبان بوده است.