نویسنده : آنتونیو گرامشی

   ترجمه : اکبر معصوم‌بیگی

دفتر سوم از دفترهای زندان آنتونیو گرامشی در 1930 نوشته شده است. این دوره برای گرامشی، که با وجود فشارهای جسمی و عاطفی بسیار سنگین سلول زندان خود را در توری دی باری عملاً به کارگاهی فکری مبدل کرده بود، دوره‌ی فعالیتی شدید بود؛ افزون بر نوشتن تأملات خود در باب موضوع‌‌های گوناگون و یادداشت‌برداری از شماره‌‌های گذشته‌ی نشریه‌‌های ادواری، که از هنگام زندانی شدنش در میلان به دستش می‌رسید، همچنین به ترجمه‌ی گزینه‌ی کوچکی از نوشته‌‌های کارل مارکس از آلمانی به ایتالیایی می‌پرداخت. با این‌همه، با وجود ناهمگونی مواد و مایه‌‌های مندرج در این دفترها، رگه‌‌های معینی از پژوهش‌‌های چندجهته‌ی گرامشی، در قیاس با رگه‌‌های دیگر، برجستگی نمایان‌تری دارد. در این میان، خاصه یادداشت‌‌هایی مهم و برجسته‌اند که به جنبه‌‌های گوناگون مسئله‌ی روشنفکران، فرهنگ مردمی و عامه‌پسند (به‌ویژه ادبیات و روزنامه‌نگاری)، تاریخ ایتالیا، امریکاگرایی و کلیسای کاتولیک، هم به عنوان نهادی مذهبی و هم به مثابه‌ی یک نیروی سیاسی ـ ایدئولوژیکی سترگ، اشاره دارند.