(عرفان عملی در صد میدان)

(خواجه عبدالله انصاری)

نویسنده و شرح : قاسم میرآخوری

انصاری، تصوف را نه علم و عبارت بلکه راز خدایی میداند و صوفی را نه در حکم محرم راز بلکه به منزله نگهبان راز دانسته و کنجکاوی درباره حقیقت این راز را خارج از وظیفه می‌داند: «این علم سر الله است و این قوم صاحب اسرار پاسبان را بار از ملوک چه کار؟ اصل این کار یافت است نه دریافت. به انکار او شتافت کش نیافت و او کش یافت آفتاب دولت بود که بر او تافت. نه به کوشش یابی و طلب بلکه به حرمت‌یابی، و ادب سؤال سائل از انکار است و این کار ار او از این کار بوی دارد او را با سوال چه کار؟ انکار مکن که انکار شوم است انکار او کند که از این کار محروم است. قومی مشغول‌اند از این کار و قومی و زین کار به انکار و قومی خود سر در سر این کار او که در این کار به انکاراس  او مزدور است، و او که از این کار مشغول اس، مغرور است و او که در سر این کار است، غرقه نور است.» (طبقات ص 371) انصاری عقیده داشت: اول راستی، سپس مستی و در پایان نیستی است.