نویسنده : نصرالله پورجوادی 

درباره ارتباط میان مانویت و تصوّف محققان بیشتر به اظهاراتی کلّی بسنده کرده اند اما در مقالاتی که در مجموعه حاضر گردآوری شده برخی از اصطلاحاتی که در زبان پارسی متاثر از مفاهیم و معانی مانوی بوده مورد بررسی قرار گرفته است.
یکی از این اصطلاحات زنده دلی است که اساس حکمت مانوی را تشکیل می دهد یکی دیگر مفهوم انحلال است که در اصل از فعل بهل کردن گرفته شده است و دیگری اصطلاح «جمع» در تصوف است که در زبان پارسی میانه و متون مانوی به آن « روان چینی» .گفتند «نور» زنده هم مفهوم دیگری ست که از مذاهب اولیه مسیحی بخصوص باردیصانیه و مانویت وارد حکمت اشراقی سهروردی شده است.