(آخرین جنگ بزرگ جهان باستان)

نویسنده : جیمز هاوارد جانستن

   ترجمه : خشایار بهاری 

بیست سال اقدامات نظامی امپراتور موریکیوس با دستاوردهایی هر چند غیر قابل انکار در سال 602 نتایج خود را بروز داد. قبلا از جنگ داخلی در ایران با موفقیت بهره برداری شده و طرح در پیش گرفته ژوستن دوم در مسیر مطلوب روم پیش رفته بود موریکیوس از نیمه دوم دوره اش که دیگر میتوانست آزادانه قوایش را در اروپا متمرکز کند آوارها را مرعوب و فرونشاندن اسلاوهای مستقر شده در شبه جزیره بالکان را آغاز کرده بود در ایتالیا نیز با استفاده حداکثری از منابع موجود توانست لمباردها را به درۀ مرکزی پو و کوهستان هایی که اخیرا بر آنها مسلط شده بودند، بازگرداند. با این همه اقتدار روم بدون انجام مستمر عملیات نظامی بزرگ مقیاس قابل ابقا نبود. دستاوردهای مقطعی چندان به چشم نمی آمد و هزینه های بسیاری داشت؛ و نتیجه آن که ناخشنودی از حکومت موریکیوس روندی فزآینده به خود می گرفت.