(ریشه‌شناسی نام‌های جغرافیایی ایران ،اصطلاح و تعبیرهای جغرافیا ،فرهنگ جغرافیایی ایران)

نویسنده : مرتضی مومن‌زاده

فرهنگی غنی با پیشینۀ چند‌هزار‌ساله در نیمی از قارۀ آسیا تا شرق اروپا و شمال آفریقا گسترده شده است. زبان فارسی چون گوهری بر پیشانی این فرهنگ می‌درخشد، ولی در دو سدۀ اخیر، پاره‌پاره شدنِ این پیکرۀ فرهنگی با مرزهای جغرافیاییِ مختلف، “چل‌تکّه”ای از این پیکره ساخته است. خوشبختانه نقش غرورآفرینِ فرهنگ فارسی بر این چل‌تکّه، از دید فرهنگ‌شناسان و عاشقانِ این فرهنگ دور نمانده است. یکی از نمودهای برجستۀ فرهنگ فارسی، نام جاهای جغرافیایی؛ از‌جمله نام شهرها، روستاها، قلعه‌ها، کوه‌ها، دشت‌ها، رودها، تالاب‌ها و بسیاری دیگر از پدیده‌های جغرافیایی است.
کتابِ “ریشه‌یابی ۱۵۰۰ جانام کهن”، فهرستی کوتاه از این “جانام‌ها”(Placenames) را ارائه می‌دهد. نگارنده آرزو دارد این هدیۀ کوچک به مردمان صاحب این فرهنگ، ریسمانی دیگر برای انسجام بیشترِ پیوندِ فرهنگی‌مان باشد و بر همدلی‌مان در کنار هم‌زبانی بیافزاید.