مثنوی سندبادنامه منظوم که برای نخستین بار زیور طبع می‏ یابد، نظریه‏ ای است بر سندباد نامه ‏ی منثور ظهیری سمرقندی، سروده‏ ی عضد یزدی شاعر قرن هشتم و هم روزگار حافظ، در بحر متقارب که به گفته‏ ی استاد دکترمحمد جعفر محبوب - مصحح اثر - بی آنکه سید عضد سندباد نامه منثور در دیده باشد، کار سرایش آن را ظاهرا ازماخذی دیگر به سال 776 هجری قمری آغاز و در همان سال به پایان برده است. کتاب مشتمل بر 4159 بیت شگفت ‏آور و نادر، که بر اساس سندبادنامه‏ ی ظهیری سمرقندی باز سرایی کرده.کتاب مزین به پیش گفتاری است از استادمحجوب که خود تا این روز ماخذ بی چون و چرایی است در شرح حال شاعری نا آشنا چون عضدی یزدی ومناسبات اجتماعی و جایگاه هنری او در روزگار شاه شجاع و در نقد اطلاعات محدودی که برخی نذکره‏ ها - درست ونادرست - از عضد یزدی ارائه کرده‏ اند.
خود سندباد نامه، مثنوی پر کشش و نقد برانگیزی است از رشته آثاری که پیش از شاعر و پس از او با نام عمومی مکرزنان اشتهار یافته‏ اند، اگر چه این آثار به چنین مهری ممهور نیستند. کتاب در احوال شاه زاده ‏ای باستانی سروده شده ‏است که هم چون سیاوش، بر دلباختگی زنی از بانوان حرم سرای پدرش تمکین نمی‏ کند و زن به حیله‏ های مختلف و به تایید پادشاه تا 7 او را به پای چوبه دار می‏ رساند، اما جوان پاکدامن هر بار به یاری وزیری از وزیران شاه از سیاست‏ مرگ می‏ رهد تا خود در مجالی مناسب فرصت دفاع می‏ یابد.سراسر کتاب هم چنین سرشار است از حکایت‏ها واحکام پندآموز مردمان باستان که بی تردید پایه در باورهای آرین‏های مادر و ادب سانسکریت دارند.این حکایت‏ ها درعین حال تکلم ه‏ای هستند برآموزه هایی که در آثار چون کلیله و دمنه و هزار و یک شب که با مرارت پر وسواسی‏ حاصل آمده ‏اند، و نیز نظام سجاوندی امروزی و اعراب گذاری ضرور واژه‏ ها به کمال رسانده است .