(خاستگاه و کارکرد نبوغ در نقد سوم)

نویسنده : پاول برونو 

   ترجمه : حسام گودرزی

به‌درستی که نبوغ قوة نوآوری است که آدمی از رهگذر آن شایستگی اکتشاف جدید در علم یا تولید آثار هنری اصیل را کسب می‌کند. ممکن است ما ذوق، حکم یا دانش را به فردی که فاقد توان نوآوری است نسبت بدهیم؛ اما نمی‌توانیم او را فردی دارای نبوغ برشمریم. برای تعیین اینکه آن شخص تا چه اندازه برازندة این ویژگی است، باید تحقیق کنیم که آیا او اصل جدیدی را در علم کشف کرده یا هنر جدیدی آورده است یا هنرهایی را که قبلا به‌کار رفته‌اند به درجة بالاتری از کمال نسبت به آثار استادان پیشین رسانده است؟ یا دست‌کم آیا او در زمینه‌های علمی، اکتشافات پیشینیانش را بهبود بخشیده است و اصول شناخته‌شدة قبلی را به سطح بالاتری از انسجام منطقی رسانده یا نتایج پیش‌تر ناشناختة آن اکتشافات را پی گرفته است؟ یا در حوزة هنر، آیا اثر جدیدی طراحی کرده است که متفاوت با اسلافش-نه لزوما برتر از آن‌ها-باشد؟ هر چیزی که فاقد این ویژگی‌ها باشد، تقلیدی کوته‌بینانه یا تلاشی بی‌حاصل و جان‌کندن است و چون متضمن نوآوری نیست، حتی اگر شامل هر ظرفیت، مهارت یا مجاهدتی باشد، گواهی بر نبوغ آن فرد نخواهد بود.