(معرفی بنیانی نو برای معرفت تاریخی)

نویسنده : خوزه ارتگایی گاست
   ترجمه : رضا وسمه‌گر
 

این کتاب در 1934 به زبان اسپانیولی برای همایشی نوشته شد که در نهایت ارائه هم نشد. متن آن هم‌زمان به زبان‌های انگلیسی و آلمانی منتشر شد... نسخه‌ی کامل متن، پس از چند سال، سرانجام در 1941 در انتشارات مجله‌ی مغرب‌زمین به چاپ رسید. در این فاصله‌ی هفت‌ساله ارتگا متن را از نو نوشت، به شیوه‌ای متفاوت بخش‌بندی کرد و به چاپ مجدد سپرد. این فرآیند طولانی به نظر خبر از این واقعیت می‌داد که مظامین مورد بحث در این کتاب جایگاهی ممتاز در اندیشه‌ی او دارد. خوزه ارتگایی گاست زمان ظهور معرفت تاریخی را در معنای حقیقی و هولناک کلمه نزدیک می‌بیند. تا پیش از این، برخلاف باور مرسوم، معرفت به تاریخ انسان وجود نداشته است، زیرا آگاهی ما به تاریخ، که در عصر جدید در دیسیپلین دانشگاهی تاریخ نظم یافته، فاقد خصلت وحی و انکشاف بوده است. اما اکنون ساعت موعود فرا می‌رسد؛ این بشارت، برای ارتگا، صرفا نوید تاسیس رشته‌ای آکادمیک یا انقلاب در یک رشته‌ی دانشگاهی مستقر نیست، بلکه هم‌چنین بشارت عصری نو برای انسان و اندیشه‌ی فلسفی اوست. علم تاریخ، نزد ارتگا، قلمرو اصلیل وحی نو و منادی و واپسین امید انسان است. این همانا وحی سوم است: ظهور عقل نو. از نظر ارتگا، عقل هر آن کوششی است که ما را در محضور چیزی جز خودمان بنشاند.