(تحليل كين‌خواهی و خشونت در حماسه درخشان شاهنامه فردوسی)

نویسنده : محمد صنعتی

چرا کیخسرو، این پیروزمندترین و نیز شاید، پیچیده‌ترین قهرمان شاهنامه، پس از سال‌ها گریز و جنگ، آنگاه که همه دشمنان و مردمان دیوسرشت و اژدهاوش واقعی یا احتمالی را نابود، یا بی‌اعتبار می‌کند و خویشکاری خود را گوئی «کین‌خواهی» خون پدر، ولی در بنیاد گسترش داد در جهانی سرشار از بیداد بود را، به انجام می‌رساند و به فرمانروائی اهریمن بر گیتی پایان می‌دهد، درست به هنگامی که همه بیدادگران اهریمنی را از میان برداشته و دیگر نه دشمنی دارد و نه رقیبی در سر، و نه حتی، شاید آرزوی کام‌نایافته‌ای، در اوج پیروزی، که پیروزی هرمزد بر اهریمن بود و هدف غائی حماسه، به ناگاه، هم رسالت خویش و هم، زندگی خود در این گیتی را که به باور او پر از «درد و رنج» است، پایان‌یافته می‌بیند و چون عارفی، دل‌‍کنده از این سرای سپنجی، به پیشواز مرگ می‌رود؟!

این جستار تحلیلی در پی آن است تا _ به جز آنچه در پژوهش‌های اسطوره‌شناسی، مذهبی و عرفانی درباره کیخسرو آمده است_ بر پایه روایت درخشان فردوسی در حماسه بزرگ شاهنامه، با نگاهی روانکاوانه، پاسخی درخور این پیشباز باورنکردنی و شگفت‌انگیز آخرین شاه کیانی به سوی مرگ بیابد.