سخنی که در قلمرو ادبیات قرار می‌گیرد، ویژگی هایی دارد که آن را از نوشته‌ها و گفته‌های دیگر متمایز می‌کند. توجه به این ویژگی ها و بحث از عوامل زیبایی و تأثیر آن، از دیرباز رواج داشته و به پیدا شدن دانشهایی در این زمینه انجامیده است. این دانشها که روشنی، زیبایی و تأثیر کلام را مورد بررسی قرار می‌دهند، در فرهنگ اسلامی به علوم بلاغت مشهورند و مهمترین بحثهای علم بلاغت، بیان و معانی است.

در علم «بیان» شناخت قواعد و قوانینی موردنظر است که به وسیله آنها یک معنی به صورتهای مختلف بیان می‌شود و مباحث اصلی آن تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه است.

در علم «معانی» از تناسب و مطابقت کلام با اقتضای حال و مقام بحث می‌شود و مباحث آن عبارتند از: خبر، انشا، احوال مسندالیه، احوال مسند، فصل و وصل، قصر، ایجاز، اطناب و مساوات.

هدف از تألیف کتاب حاضر آشنا کردن بیشتر دانشجویان و علاقه‌مندان با مقوله‌ها و مباحث این دو علم است و بیشتر آموزش این علوم مدنظر بوده، تا کار تحقیقی. در هر بخش سعی شده مباحث به صورتی ساده و روشن طرح شود و با ذکر مثالهای متنوع و فراوان از دشواری مطالب، کاسته شود.