جلد دوم این مجموعه اعتیاد و قاچاق مواد مخدر نام دارد که در آن مقاله های مختلفی درباره ی اعتیاد، روش های پیشگیری و درمان آن، تغییرات الگوی مصرف معتادان ایران، قاچاق مواد مخدر ، بازار مواد افیونی، خانواده و اعتیاد، عوامل گرایش جوانان به مواد اعتیاد آور، کودکان و والدین معتاد و... به طور خلاصه ارائه گردیده اند.
درباره ی اعتیاد، هر یک از متخصصان از زاویه ای خاص نگاه می کنند و متناسب با دیدگاه خود راه حل هایی ارائه می نمایند. پرسشی که در این زمینه مطرح می شود این است که آیاد اعتیاد یک مسئله ی فردی است یا اجتماعی؟ آیا می توان آن را انحراف اخلاقی یا بیماری یا جرم نامید؟ اعتیاد در چه ساختار اجتماعی به وجود می آید و آیا فقر با اعتیاد مرتبط است؟ مقالات کتاب اعتیاد و قاچاق مواد مخدر، ابتدا توصیف هایی از چگونگی و توزیع مواد مخدر ارائه داده اند و سپس برخی از راهکارهای اجرایی مقابله با روند اعتیاد بررسی نموده اند.
نکته ی مهم در این باره این است که اعتیاد یک مسئله تک عاملی نیست بلکه عوامل مختلف اجتماعی، فرهنگی، روانی و حتی بیولوژیکی در گسترش آن دخالت دارند. همچنین در درمان معتادان می بایست به او و خصوصیات وی توجه شود، علل گرایش او به مواد مخدر درک و دریافت گردد و مطابق وضعیت وی روش درمانی مناسب به کار گرفته شود.
به طور کلی بهترین راه مقابله با اعتیاد، پیشگیری است. این کار نیازمند کارشناسان، مشاوران و متخصصان در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، روان شناختی و... است. که در جامعه ما چندان جدی گرفته نشده است. رسانه ها تا حدی توانسته اند در این زمینه یاری رسان باشند. از طرفی نوع نگاه مردم به معتاد و پدیده ی اعتیاد نیز می بایست تغییر کند. معتاد مجرم نیست و نهاد هایی مانند نیروی انتظامی و قوه ی قضاییه می بایست در زمینه ی برخورد با معتادان، اصلاحاتی اساسی انجام دهند. نکته ی دیگر توجه به ترک کنندگان اعتیاد است که بعد از درمان دوباره به مواد اعتیاد آور گرایش پیدا نکنند.