الکس کالینیکوس در کتاب حاضر تاریخ فکری این جنبش را ردیابی و دنبال می‌کند. ابتدا به بررسی خاستگاه‌های آن در تفکر تروتسکی (نظریه انقلاب مداوم) می پردازد. سپس موضوع عملی نشدن پیش‌بینی‌های سیاسی تروتسکی را درباره سیمای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جهان پس از جنگ جهانی دوم و بحرانی که به همین دلیل در جنبش او به وجود آمد بررسی می‌کند. کالینیکوس پیدایش سه گرایش عمده در تروتسکیسم (درست اعتقادی، ارتداد و موضع گیری‌های مجدد) پس از 1945 را بطور دقیق ارزیابی و وجوه اشتراک و افتراق آنها را مشخص می‌کند. این بررسی تا اواخر دهه 1980 را در برمی‌گیرد و کانون‌های عمده آن نیز ایالات متحده امریکا، بریتانیا و سایر کشورهای اروپای غربی است.

کتاب بعد از درج دیباچه، پیشگفتار، گاه شمار زندگی تروتسکی و مقدمه، وارد زندگینامه تروتسکی می‌شود و پیش زمینه سیاسی اجتماعی، خانواده و تحصیلات، فعالیت‌های انقلابی و سال‌های تبعید وی را شرح می‌دهد. «تروتسکی و تروتسکیسم» از پنج فصل با نام‌های خاستگاه‌ها، بحران، درست اعتقادی‌ها، ارتدادها و موضع‌گیری‌های مجدد تشکیل شده و تلاش دارد روش‌ها و اندیشه‌های این قربانی استبداد استالینی را بازگو کند.

تروتسکی معتقد بود انقلاب سوسیالیستی در عرصه ملی شروع می‌شود، در عرصه بین المللی خود را هویدا می‌کند و در عرصه جهانی کامل می‌شود؛ از این رو انقلاب سوسیالیستی به صورت یک انقلاب مداوم در یک مفهوم جدیدتر و گسترده‌تر درمی آید و تکامل نهایی آن فقط در گرو پیروزی نهایی این جامعه نوین در سراسر کره زمین است.