درباره «مارکس و مارکسیسم» باید یادآور شد که اثر مزبور در شرایط زمانی بسیار دشواری به رشته تحریر درآمده است: از یکسو، فشار توفنده کمونیسم روسی برای چیرگی بر اذهان مردم کشورهای غرب از طریق تأکید بر نقایص نظام سرمایه داری، و از سوی دیگر، جوّ خفقان آور مک کارتیسم در ایالات متحده امریکا برای مبارزه با کمونیسم و اندیشه های کمونیستی. هنر چارلز رایت میلز در این است که ضمن تأیید نقایص و تضادهای درونی نظام سرمایه داری و پیامدهای ناگوار اجتماعی آن، ضمناً مارکسیسم روسی را نیز نوعی انحراف از مارکسیسم کلاسیک دانسته و خصلت جزمیّت و انعطاف ناپذیری برای آن قائل شده است؛ به این ترتیب، او خواسته است تعادلی را میان دو طیف مارکسیسم پروری و مارکسیسم ستیزی پدید آورده و آگاهی های صحیح و ارزشمندی را به جامعه روشنفکران عرضه کند.
«مارکس و مارکسیسم» مروری است به فلسفه مارکسیسم کلاسیک؛ از خاستگاه «هگلی» و «فویرباخی» آن تا سوسیالیسم علمی مارکس و انگلس و برپایی بین الملل اول و دوم. البته در این میان، خلاصه ای از زندگانی مارکس و سیر تکاملی آن، نقاط قوت و ضعف مارکسیسم کلاسیک، و رویدادهای بزرگ اروپا (و غرب) نظیر انقلاب های 1830، 1848 و کُمون پاریس1871 نیز سخن به میان آمده است.