این کتاب مجموعه‌ای است از بررسی‌های دکتر ناصرالدین پروین دربارهٔ شاعر برجسته، پژوهشگر توانا، مبارز سیاسی و روزنامه‌نگار هوشیار، محمدتقی بهار.

زندگی اجتماعی و فرهنگی، و دورهٔ کمتر شناخته شده اما طولانی و پرتلاطم روزنامه نگاری ملک‌الشعرا مورد بحث قرار گرفته است. مقاله‌های سیاسی و اجتماعی بهار از نظر حجم بزرگترین بخش از میراث قلمی اوست. این مقاله‌ها، علاوه بر روشن ساختن گوشه‌هایی از تاریخ معاصر ایران، سیر اندیشهٔ سیاسی و تحول نثر و حتی نظم ملک‌الشعرا را می شناساند.

در پایان کتاب ۵۲ مقالهٔ برگزیدهٔ بهار آورده شده است.

نویسنده همچنین در مقاله ای تاریخ دقیق اجرای ترانهٔ «مرغ سحر»، اثر جاودانهٔ بهار، و انگیزهٔ راستین سرودن آن را مطرح ساخته است.