ترجمه : پرویز شهدی

 

ماجرای «مرشد و مارگریتا» دقیقاً داستان زندگی خود نویسنده است. داستان به صلیب‌کشیدن مسیح در زمان پونس پیلات، فرمانروای رُمی یهودا، آیینۀ تمام‌نمای دوران سیاه حکمرانی استالین و کشتارهای دسته‌جمعی مخالفان به‌ویژه هنرمندان، روشنفکران و دگراندیشان است. بولگاکف برای گریز از تیغ سانسور به این استعاره متوسل می‌شود. پای مسیح و پونس پیلات و کوردلان متعصب یهود را به‌میان می‌کشد. به‌میان کشیدن پای جادوگر سیاه و دستیارانش، یعنی شیطان و مریدانش، آمدنش به مسکو و به‌پاکردن آشوب‌های فراوانی که باعث کشتار، دستگیری و زندانی شدن افراد زیادی شد، درواقع نماد مکتب کمونیست است که هفتاد سال نیمی از دنیا را به خاک و خون کشید. عشق میان مرشد و مارگریتا هم در زندگی نویسنده پدید آمد، عشق در فضای رعب و وحشت با همۀ تلخکامی‌ها و شکنجه‌هایش.