بخشی از این کتاب، «چشم‌اندازهایی به زبان و ذهن» نام دارد که چامسکی در آن، درباره سابقه مطالعات ذهن و زبان و انقلاب شناختی قرن هفدهم بحث می‌کند.

چامسکی قرن هفدهم را دوران درخشان علوم شناختی می‌داند، زیرا پایه‌های علوم شناختی و به دنبال آن، سنت دستور زایشی به عنوان شاخه‌ای از آن، در همین قرن پی‌ریزی شدند. در واقع، اندیشه‌های دکارتی در قرن هفدهم چنین زمینه‌ای را فراهم کردند.

علوم شناختی به این موضوع می‌پردازند که موجودات زنده در رویارویی با جهان پیرامونشان، ادراکاتی دارند. این ادراکات، به واسطه مجموعه‌ای از مکانیزم‌های مشخص در ساختار ژنتیکی موجودات شکل می‌گیرند. دیدگاه غالب در علوم شناختی و زبان‌شناسی زایشی این است که نوعی دستگاه محاسباتی مسوول تهیه بازنمودهای ذهنی است که فهم جهان را برای موجودات میسر می‌کند.

بر اساس علوم شناختی، ادراکات ما، محسوسات خام محیطی نیستند، بلکه بازنمودهای ذهنی‌اند که توسط مکانیزم‌های ژنتیکی و ذهنی ـ مغزی موجودات پدید می‌آیند.

ما آواهایی را از محیط پیرامون می‌شنویم که در ذات خود هیچ ساختاری ندارند. معماری ذهن انسان است که ساختار زبان، واج‌ها، واژه‌ها و جمله‌ها را بر این محسوسات تحمیل می‌کند. به بیان دیگر، مغز انسان است که زبان را می‌شنود و تولید می‌کند، نه گوش و دهان و حنجره.این رویکرد برای نخستین بار از سوی دکارت مطرح شد، هرچند افلاطون نیز اشاره‌هایی به آن کرده بود. به باور دکارت، آن چه ما به عنوان مثلث می‌شناسیم، شکلی است که در طبیعت وجود ندارد، بلکه ذهن ماست که این مفهوم را بر تصویرهای آشفته خارجی تحمیل می‌کند.

در بخش دیگری از این کتاب، چامسکی به افق‌های وحدت علوم شناختی با علوم مغز و اعصاب می‌پردازد. سخن گفتن از شناخت، همان سخن گفتن درباره مغز به عنوان بخشی از طبیعت است، اما در وضعیت کنونی علم، تئوری‌ها و ساختارهای علوم شناختی از جمله زبان‌شناسی، با علوم مغز و اعصاب قابل جمع نیستند. چامسکی در بخشی از این کتاب، به افق‌های آتی وحدت این دو حوزه علمی می‌پردازد.