کتاب «تاریخ سیستان»، داستان یک سرزمین است، از زمان ساختنش به دست بانیان خودی، تا خراب شدنش به دست مهاجمان بیگانه. نویسنده بی نام و نشان این متن که در نیمه قرن پنجم هجری تالیف شده، اساس کار خود را بر اختصار و پرهیز از خود نمایی و تکلف در بیان نهاده است. این متن فقط تاریخ نیست، داستانی است نوشته ناظری هوشیار که هیچ جانبداری و تعصبی در کارش نیست. مرکزیت سیستان، محوری است برای صورت بندی متن. در واقع قهرمان این داستان، خود سیستان است و ما ماجرای او را از ابتدا تا زمان سقوط و انحطاط آن، به روایت نویسنده ای می خوانیم که خود در انتهای داستان – یعنی دوره انحطاط – نشسته است و با مرور گذشته، در پی آن است که ببیند چه شد تا کار به اینجا کشید.