ساخت زبان، مبحثی است که قواعد و ساختمان زبان را مورد پژوهش قرار می‌دهد. این پژوهش، ‌زبان را آنگونه که هست – نه آن گونه که بود یا باید باشد – می‌بیند و قوانین ساختار آن که مبتنی بر گفتار است، را می‌شناساند.

بر اساس این کتاب، اغلب نظریات زبانشناسی همواره سعی کرده‌اند ساختار زبان‌ها را با چشم‌اندازهای ویژه خود بررسی کنند و هریک نیز به حقایقی دست یافته‌اند. امروزه با پیشرفت‌های دانش زبانشناسی، ‌به سهولت می‌توان به این امر پرداخت و توصیف تقریبا دقیقی از زبان‌ها بدست آورد که به هر صورت می‌تواند درآموزش و درک زبان استفاده شود و نقش اساسی داشته باشد.

این اثر در دوازده فصل تدوین شده است. فصل اول به تعریف زبان و زبانشناسی، ‌دستور و نقش قواعد چهارگانه دستور می‌پردازد و در فصل دوم ، محور جانشینی و همنشتی و جایگاه واحدهای زبانی اشاره شده است.

معایب دستور سنتی،‌ در فصل سوم و تجزیه دوگانه درفصل چهارم مورد بررسی قرارگرفته است.
فصل پنجم این کتاب به واجنگاری فارسی و قواعد واجی و نیز واحدهای زبرزنجیری می‌پردازد.
فصل دیگری از این کتاب به انواع دستورها، ‌دستورگشتاری – زایشی، ‌مرحله‌ای و گروه ساختی اختصاص دارد.
فصل‌های هفتم و هشتم به ترتیب به موضوعات قواعد سازه‌ای و قواعد گشتاری زبان فارسی می پردازد.

نویسنده دیدگاه های خود درباره بررسی نحو زبان فارسی ازدیدگاه گشتاری را در فصل نهم آورده است.
نظریه گروه ساخت، نشریه حالت و نظریه میزان و مقوله که در زمره نظریه‌های پساگشتاری قرار می‌گیرند، در فصل دهم بررسی شده است.
فصل بعد، معناشناسی و قواعد معنایی زبان فارسی را توصیف می‌کند. این قواعد شامل مشخصه‌های معنایی، هم‌معنایی، چند معنایی،‌ تضمن، تخصیص و تعمیم معنایی، هم آوایی و هم نویسی می‌شود.

درپایان کتاب، پدیده‌های قرضی زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است.

نگارنده معتقد است این کتاب، دانشجویان رشته‌های زبان را یاری می‌دهد تا با مقایسه ساختمان زبان فارسی با زبان خارجی مربوط، ‌آن زبان را بهتر بیاموزند و بتوانند ترجمه بهتر و دقیق‌تری از زبان داشته باشند، واژه‌سازی و همچنین هر دو زبان را بهتر درک کنند. توانایی‌های زبان فارسی با این درس بهتر شناخته می‌شود.