كتاب حاضر، حاوی مقاله‌ها و جستارهایی است که نتیجۀ چهار دهه پژوهش مستمر دکتر بدرالزمان قریب، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در حوزۀ زبان‌های ایرانی باستان و میانه و نیز کیش مانوی است. این مجموعه، سیزده مقالۀ فارسی، دو مقالۀ انگلیسی و همچنین گزارش یک سفر علمی (به سن‌پترزبورگ) را در خود جای داده‌است. قدیمی‌ترین مقالۀ این مجموعه نخستین بار درطی سال‌های 46 ـ 1345 و جدیدترین آن‌ها در سال 1384 منتشر شده‌است. مقاله‌های این مجموعه نیز مانند مجموعۀ مطالعات سُغدی، نه براساس تقدّم و تأخر، بلکه براساس موضوع رده‌بندی شده‌است.

عناوین مقالات فارسی این مجموعه عبارت است از:

1. کتیبۀ جدید خْشَیارشا؛
2. کتیبۀ تازه‌یافتۀ خط میخی منسوب به خْشَیارشا؛
3. ماهیار نوابی و سنگ‌نبشتۀ بغستان (بیستون)؛
4. آپادانا: ایوان؛
5. کتیبه‌ای به خط پهلوی در چین؛
6. تأثیر قانون بارتلمه بر ساختار فعل‌های زبان فارسی؛
7. تحول وجه تمنایی به ماضی استمراری در زبان‌های ایرانی؛
8. تاریخچۀ گویش‌شناسی در ایران؛
9. سخنی دربارۀ منوهمد روشن (بهمن روشن)؛
10. هفته در ایران قدیم. پژوهشی در هفت‌پیکر نظامی و نوشته‌های مانوی؛
11. خدای دین مزدیسنان در یک متن مانوی؛
12. عدد پنج در اسطورۀ مانی؛
13. نوروز؛ جشن بازگشت به زندگی، جشن آفرینش و جشن تجلی عناصر فرهنگِ مدنی؛
14. سفر علمی سن‌پترزبورگ.

عناوین مقالات انگلیسی این مجموعه نیز به شرح زیر است:

I. A Newly Found Old Persian Inscription                     
II. Manichaeism