کتاب حاضر، به هوش هیجانی که در واقع برنامه‌های فوری برای حفظ زندگی است، می‌ پردازد. مؤلف بیان می‌ دارد که هیجان نوعی اطلاعات است. معنای آن این است که مردم از هیجان‌های خود درست مثل انواع آشناتری از اطلاعات استفاده می‌کنند تا درباره دنیا و محیط اطراف خود قضاوت کنند. در پاسخ به این سؤال که هیجان‌ها چه نوع اطلاعاتی عرضه می‌کنند می‌توان یادآور شد که آن‌ها نوعی علائم اختصاری و سریع‌اند که به انسان اطلاع می‌دهند چه چیزی را در محیط خود ارزیابی و قضاوت کرده، و آن را مثبت یا منفی یافته است. ذهن آدمی در سه فرآیند شناخت، هیجان و انگیزش می‌تواند خود و محیط اطراف خود را مشاهده و بررسی کند. هوش هیجانی را باید ترکیبی از دو فرایند شناخت و هیجان از سه فرآیند ذهن دانست.