(آیین کشورداری در ایران و اسلام)

نویسنده : ابوعثمان عمروبن بحر جاحظ

   ترجمه : حبیب‌الله نوبخت

این کتاب موسوم به کتاب «تاج» است و معروف به کتاب «اخلاق الملوک» نیز می‌باشد. این کتاب را جاحظ در دوران و روزگاری که بغداد، دارالسلام و قبه اسلام و مرکز خلافت و بهشت روی زمین و قطب عالم و مقصد ارباب غایات بود، تألیف نموده است. جاحظ قسمت مهمی از قوانین و نظامات و رسوم خلافت عباسی را که با آن معاصر بود و خود در آنها تحقیق و رسیدگی کرده یا در آن دوره که می‌زیسته، متعارف و معمول بوده است در این کتاب ذکر کرده است. افزون بر این مقداری از عادات و رسوم و اصطلاحات که در آن زمان میان عرب رایج بود یا در ابتدای حکومت آنها شیوع داشت و با موضوع این کتاب مناسب بود و تحت عنوان رسوم و قوانین درمی‌آمد را تا آنجا که اطلاعات و معلوماتش اجازه می‌داد یا با اسناد و مدارک صحیح از اشخاصی که مورد اعتماد بودند و راستگو درستکار به شمار می‌آمدند به او رسیده در این کتاب گنجانده است. همچنین در این کتاب بسیاری از روش‌ها و عادات شاهانه و ترتیبات و اوضاع سیاسی گنجانیده شده که پس از شروع دوران حکم‌فرمایی اسلام و مسلم شدن قدرت سیاسی و دینی برای مسلمین، اعراب قسمتی از آنها را از ایران اقتباس کرده‌اند.